Jaarcijfers gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden
Inleiding
Binnen de Nederlandse Hart Registratie (NHR) verzamelen centra in de registraties Cardiochirurgie, PCI en THI informatie over de zorg voor patiënten met aortakleplijden en coronairlijden, waardoor informatie beschikbaar is over patiënten met gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden. Deze patiënten hebben een aortaklepvervanging gecombineerd met coronaire bypassoperatie (AVR + CABG) of een transkatheter aortaklep implantatie gecombineerd met Percutane Coronaire Interventie (TAVI + PCI) ondergaan. Een patiënt is geïncludeerd in het TAVI + PCI cohort wanneer er maximaal 3 maanden voorafgaand aan de TAVI of maximaal 3 maanden ná de TAVI ook een electieve PCI is uitgevoerd. In dit hoofdstuk worden jaarcijfers met algemene trends in de patiëntkarakteristieken en uitkomsten gepresenteerd voor AVR + CABG en TAVI + PCI.
Methode
Voor AVR + CABG zijn binnen de NHR sinds 1995 gegevens beschikbaar. Sinds 2007 geldt er een landelijke verplichting voor het registreren van cardiochirurgische interventies in Nederland. Voor TAVI + PCI zijn binnen de NHR sinds 2015 gegevens beschikbaar. Alle 15 Nederlandse hartcentra nemen deel aan het Value-Based Healthcare (VBHC)-programma van de NHR. Zij publiceren op vrijwillige basis informatie over de kwaliteit van zorg, gemeten met behulp van de voor patiënten meest relevante uitkomstvariabelen.
De inclusiecriteria zoals toegepast voor selectie van patiënten, de analyses en de analysemethodiek zijn hier terug te vinden. De methodiek voor de selectie van de NHR-variabelensets is hier terug te vinden.
Resultaten
AVR + CABG
Voor de AVR + CABG behandelingen wordt in onderstaande figuur het verloop van het aantal uitgevoerde interventies in de afgelopen jaren weergegeven
Van de binnen het VBHC-programma geregistreerde patiënten, die vanaf 2013 een AVR + CABG behandeling hebben ondergaan, wordt in onderstaande tabel een overzicht gegeven van de patiëntkarakteristieken.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Chronische longziekte | 14,9% | 14,9% | 15,9% | 15,1% | 10,6% | 13,9% | 11,7% | 9,7% | 10,4% |
| Diabetes mellitus | 27,9% | 29,2% | 27,7% | 31,0% | 29,2% | 23,3% | 26,3% | 29,1% | 28,4% |
| Eerdere cardiochirurgie | 2,9% | 3,6% | 3,8% | 2,8% | 2,5% | 2,5% | 2,6% | 3,5% | 2,4% |
| Geslacht (man) | 69,6% | 69,4% | 73,2% | 73,8% | 75,4% | 77,4% | 77,8% | 81,4% | 76,5% |
| Leeftijd (≥ 75 jaar) | 47,0% | 45,6% | 41,6% | 44,0% | 39,6% | 39,8% | 34,2% | 35,5% | 40,2% |
| Linkerventrikelfunctie (< 30%) | 4,3% | 2,7% | 3,0% | 4,9% | 3,6% | 3,3% | 3,7% | 4,2% | 3,2% |
| Logistische EuroSCORE I (hoog > 19,5%) | 9,1% | 6,8% | 5,3% | 7,8% | 5,3% | 4,5% | 5,2% | 6,3% | 4,7% |
| Logistische EuroSCORE II (hoog > 9,5%) | - | - | 5,3% | 6,8% | 7,1% | 6,4% | 5,1% | 7,8% | 6,0% |
| Meervatslijden | 60,1% | 61,9% | 60,4% | 63,2% | 61,3% | 60,4% | 61,7% | 63,5% | 64,1% |
| Nierinsufficiëntie (eGFR < 60) | 31,7% | 33,6% | 28,5% | 31,6% | 31,7% | 31,1% | 27,9% | 26,4% | 24,8% |
| Recent myocardinfarct | 9,5% | 9,9% | 9,8% | 11,1% | 11,4% | 14,2% | 12,5% | 13,2% | 16,4% |
In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de verschillende ruwe uitkomsten per jaar.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 30-daagse mortaliteit inclusief ziekenhuismortaliteit | 3,6% | 3,8% | 3,7% | 3,0% | 2,0% | 3,1% | 2,5% | 3,6% | 2,3% |
| 120-daagse mortaliteit | 5,6% | 5,5% | 4,9% | 4,2% | 3,1% | 4,9% | 4,2% | 5,4% | 2,8% |
| 1-jaars mortaliteit | 8,6% | 7,8% | 6,3% | 6,2% | 4,6% | 6,2% | 5,7% | 6,4% | - |
| Rethoracotomie binnen 30 dagen | 8,2% | 6,3% | 8,0% | 6,0% | 7,8% | 7,8% | 9,8% | 9,1% | 11,7% |
| CVA met restletsel tijdens opname | 1,7% | 1,6% | 2,0% | 1,3% | 2,1% | 2,0% | 2,1% | 2,0% | 1,8% |
| Diepe sternumwondinfectie binnen 30 dagen | 1,5% | 0,8% | 1,1% | 0,7% | 0,8% | 1,3% | 0,8% | 0,9% | 1,1% |
| Implantatie nieuwe permanente pacemaker binnen 30 dagen | 1,8% | 3,1% | 2,9% | 3,3% | 3,6% | 1,9% | 1,7% | 2,4% | 2,0% |
De verschillende risicogecorrigeerde uitkomsten, gecorrigeerd voor door de artsen geselecteerde relevante patiëntkarakteristieken, worden gepresenteerd in onderstaande figuren.
Tot slot wordt in onderstaande figuren de ontwikkeling van de kwaliteit van leven getoond van patiënten die een AVR + CABG behandeling hebben gehad.
TAVI + PCI
Voor de TAVI + PCI behandelingen wordt in onderstaande figuur het verloop van het aantal uitgevoerde interventies in de afgelopen jaren weergegeven.
Van de binnen het VBHC-programma geregistreerde patiënten, die vanaf 2015 een TAVI + PCI behandeling hebben ondergaan, wordt in onderstaande tabel een overzicht gegeven van de patiëntkarakteristieken.
| 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Chronische longziekte | 20,8% | 19,8% | 20,2% | 15,8% | 11,7% | 12,5% | 20,2% |
| Eerder CVA | 10,0% | 12,6% | 11,5% | 13,1% | 7,8% | 14,4% | 5,8% |
| Eerdere cardiochirurgie | 13,3% | 18,0% | 18,6% | 12,7% | 8,1% | 15,1% | 9,4% |
| Geslacht (man) | 47,9% | 52,3% | 54,3% | 54,0% | 56,4% | 61,1% | 61,0% |
| Leeftijd | |||||||
| ≥ 85 | 32,2% | 32,4% | 27,1% | 25,7% | 24,0% | 20,8% | 17,5% |
| 75 - 84 | 51,2% | 54,1% | 58,5% | 57,5% | 58,1% | 58,6% | 66,8% |
| < 75 | 16,5% | 13,5% | 14,4% | 16,9% | 17,9% | 20,6% | 15,7% |
| Linkerventrikelfunctie (< 30%) | 5,9% | 5,5% | 8,6% | 4,0% | 5,6% | 5,4% | 7,8% |
| Logistische EuroSCORE I (hoog > 19,5%) | 28,1% | 26,1% | 25,9% | 16,3% | 14,8% | 16,4% | 18,5% |
| Logistische EuroSCORE II (hoog > 9,5%) | 18,8% | 9,1% | 11,0% | 8,0% | 8,7% | 10,7% | 13,2% |
| Nierinsufficiëntie (eGFR < 60) | 57,0% | 56,8% | 58,3% | 52,7% | 50,6% | 46,5% | 45,5% |
| NYHA-klasse IV | 3,7% | 2,1% | 5,2% | 4,9% | 6,3% | 6,9% | 12,6% |
In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de verschillende ruwe uitkomsten per jaar.
| 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Procedurele mortaliteit | 1,7% | 4,5% | 1,6% | 0,4% | 2,0% | 1,6% | 0,5% |
| 30-daagse mortaliteit | 4,1% | 6,3% | 2,7% | 2,3% | 3,6% | 2,5% | 2,5% |
| 120-daagse mortaliteit | 5,0% | 9,0% | 6,6% | 5,4% | 6,4% | 5,0% | 5,0% |
| 1-jaars mortaliteit | 10,8% | 15,3% | 12,6% | 11,3% | 13,4% | 9,7% | - |
| CVA met restletsel tijdens opname | 1,8% | 2,0% | 2,4% | 2,7% | 2,3% | 2,5% | 2,0% |
| Implantatie nieuwe permanente pacemaker binnen 30 dagen | 18,6% | 13,7% | 12,5% | 10,9% | 10,2% | 8,0% | 10,6% |
| Major vasculaire complicatie binnen 30 dagen | 4,9% | 5,3% | 6,5% | 3,6% | 6,3% | 4,0% | 1,9% |
Discussie
AVR + CABG
Het aantal uitgevoerde AVR + CABG ingrepen is de afgelopen jaren afgenomen (van 1.058 ingrepen in 2013 naar 690 ingrepen in 2021). Het percentage patiënten met een leeftijd van 75 jaar of ouder is de laatste jaren afgenomen (van 47,0% in 2013 naar 40,2% in 2021). Opvallend is dat het percentage patiënten met een recent myocardinfarct is toegenomen van 9,5% in 2013 naar 16,4% in 2021.
De uitkomsten, zowel ruw als risicogecorrigeerd, zijn stabiel gebleven. Hierin zijn geen significante wijzigingen waar te nemen. Het percentage implantatie permanente pacemaker binnen 30 dagen blijft laag (2,0% in 2021). Meer dan de helft van alle patiënten rapporteert één jaar na de interventie een betere kwaliteit van leven, zowel fysieke als psychische gezondheid, dan voor de ingreep. De grootste winst lijkt te zitten op het gebied van de fysieke gezondheid.
TAVI + PCI
Sinds 2020 wordt ook het cohort TAVI + PCI (maximaal 3 maanden voorafgaand of maximaal 3 maanden ná de TAVI een electieve PCI) gemonitord en worden de aantallen, patiëntkarakteristieken en ruwe uitkomsten in kaart gebracht. Mogelijk wordt dit in de toekomst verder uitgebreid met het maken van risicogecorrigeerde figuren en/of de monitoring van kwaliteit van leven.
Voor deze behandelgroep is een toename in aantallen te zien tot 2019. In 2021 is een daling in het percentage TAVI’s gecombineerd met een PCI te zien. Mogelijk is dit het resultaat van een trend in ziekenhuizen om een hogere drempel te hanteren voor het verrichten van een PCI bij patiënten die een TAVI (hebben) ondergaan. Aan de patiëntkarakteristieken (EuroSCORE, leeftijd, eerder CVA, eerdere cardiochirurgie, nierinsufficiëntie) is te zien dat er de afgelopen jaren een trend is om patiënten met een lager operatierisico te behandelen met TAVI + PCI.
Met betrekking tot de ruwe uitkomsten is voor de meeste uitkomsten een stabiel patroon te zien waarbij er geen directe aanwijzingen voor een stijging of daling zijn. Enkel het percentage implantatie nieuwe permanente pacemaker is sinds 2015 afgenomen en lijkt de laatste jaren gestabiliseerd te zijn.
Wanneer de cijfers van het TAVI + PCI cohort naast die van het TAVI cohort worden gelegd, zijn er geen opvallende verschillen. De twee cohorten lijken qua patiëntkarakteristieken en ruwe uitkomsten vergelijkbaar te zijn.
