Jaarcijfers acuut herseninfarct 2018-2022
Inleiding
De Dutch Acute Stroke Audit (DASA) is sinds 2014 de landelijke kwaliteitsregistratie voor de zorg bij acute beroertes. De DASA biedt de mogelijkheid aan alle deelnemende ziekenhuizen om hun eigen uitkomsten te vergelijken met andere ziekenhuizen, en streeft er naar om op deze manier bij te dragen aan het nog verder verbeteren van de kwaliteit van de acute beroerte zorg in Nederland. De DASA valt onder de verantwoordelijkheid van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) en wordt gefaciliteerd door het Dutch Institute for Clinical Auditing (DICA).
Methode
In totaal registeren 66 ziekenhuizen in Nederland data over hun acute beroerte patiënten in de DASA. Voor patiënten met een herseninfarct zijn er twee behandelingen binnen de acute fase: intraveneuze trombolyse (IVT) en intra-arteriële trombectomie (IAT). De getoonde tabel gaat dus ook deels over patiënten die geen acute reperfusie behandeling hebben gehad.
In dit hoofdstuk worden de jaarcijfers van de patiëntkarakteristieken en procesmaten getoond voor de patiënten met een acuut herseninfarct die geregistreerd zijn in de DASA. Patiënten worden geregistreerd in de DASA indien zij zich in de acute fase van een herseninfarct presenteren op een spoedeisende hulp of worden opgenomen. Patiënten die transient ischemic attack (TIA) hebben gehad of een herseninfarct hebben ten gevolge van sinustrombose worden niet meegenomen binnen de DASA.
Uitgebreidere informatie over de opzet van de DASA kunt u hier lezen.
Resultaten
Van de binnen DASA geregistreerde patiënten, die zich vanaf 2018 hebben gepresenteerd in een ziekenhuis met een acuut herseninfarct, wordt in tabel 1 een overzicht gegeven van het aantal, de patiëntkarakteristieken, de behandeling en de follow-up.
In 2022 zijn er 32.053 patiënten geregistreerd. Het merendeel (56%) van de patiënten is man. De gemiddelde leeftijd is 73 jaar. Patiënten presenteerden zich met een mediane National Institutes of Health Stroke Scale (NIHSS) score van 3 (maat voor de ernst van de beroerte – 42-punts schaal).
In 2022 werd 22,1 procent van de patiënten met een herseninfarct behandeld met intraveneuze trombolyse (IVT), en 8,0 procent met intra-arteriële trombectomie (IAT). De laatste jaren stijgt het aantal en percentage patiënten met een acuut herseninfarct die behandeld wordt met IAT gestaag. De mediane deur-tot-naald tijd (bij IVT) bedroeg 27 minuten en is vrij stabiel over de vier jaar heen. De mediane deur-tot-lies tijd (bij IAT) bedroeg 48 minuten.
De mediane deur-tot-deur-tot-liestijd was 122 minuten (tijd tussen presentatie in het eerst ziekenhuis tot aan aanprikken van de lies bij de start van IAT in het tweede ziekenhuis)
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
| Aantal patiënten | 28.839 | 31.992 | 32.035 | 31.429 | 32.053 |
| Patiëntkenmerken | |||||
| Vrouwelijk geslacht | 44,9% | 45,0% | 43,0% | 43,2% | 43,5% |
| Gemiddelde leeftijd in jaren | 73 | 73 | 73 | 73 | 73 |
| Mediane NIHSS (IQR) | 3 (2-7) | 3 (2-7) | 3 (1-7) | 3 (1-7) | 3 (1-6) |
| Vullingsgraad NIHSS | 57,5% | 62,9% | 68,6% | 74,2% | 76.8% |
| Begin-tot-deur tijd (IQR) | 147 (67-422) |
145 (67-432) |
152 (69-516) |
152 (69-554) |
146 (67-504) |
| Behandeling | |||||
| Intraveneuze trombolyse | 20,1% | 21,2% | 20,3% | 21,3% | 22,1% |
| Mediane deur-tot-naald tijd (IQR) | 24 (18-34) | 25 (19-37) | 27 (20-39) | 26 (19-38) | 27 (20-40) |
| Intra-arteriële trombectomie | 6,6% | 7,0% | 7,2% | 7,5% | 8% |
| Mediane deur-tot-lies tijd (IQR) | 51 (26-75) | 54 (31-79) | 55 (31-80) | 49 (26-73) | 48 (26-73) |
|
Mediane deur-tot-lies tijd (IQR) |
26 (16-38) | 30 (20-48) | 30 (20-47) | 27 (18-41) | 26 (19-88) |
|
Mediane deur-tot-lies tijd (IQR) |
69 (53-92) | 70 (54-94) | 73 (56-95) | 69 (54-87) | 69 (55-88) |
|
Mediane deur-tot-deur-tot-lies tijd (IQR) |
115 (96-142) |
124 (103-151) |
127 (106-156) |
121 (102-150) |
122 |
| Follow-up | |||||
| Vullingsgraad mRS score | 52,8% | 56,7% | 66,6% | 71,8% | 64,9% |
1 Alle tijden zijn aangegeven in minuten. NIHSS = National Institutes of Health Stroke Scale. mRS = modified Rankin Scale. IQR = interquartile range.
Discussie
Voor beide behandelingen geldt: hoe sneller de behandeling wordt uitgevoerd na start van de klachten van het herseninfarct, des te hoger de kans op goed herstel voor de patiënt. Binnen de acute beroertezorg staat dit principe bekend als “time is brain”. We zien dat de mediane deur-tot-naald tijd vrij stabiel blijft over de afgelopen vier jaar, en dat de mediane deur-tot-lies tijd (ook in de uitsplitsing tussen wijze van presentatie in het ziekenhuis) in 2022 vergelijkbaar waren met 2018. Waarbij de deur-tot-lies tijden zelfs licht dalen sinds 2020. Het stabiel blijven van deze tijden valt op, ook gezien er met de huidige ontwikkelingen in de zorg voor acute herseninfarct patiënten steeds vaker extra beeldvorming wordt verricht. Uit wetenschappelijk onderzoek is namelijk gebleken dat sommige patiënten, op basis van deze extra beeldvorming, tot 12 uur (IVT) en 24 uur (IAT) na ontstaan van klachten, nog in aanmerking kunnen komen voor behandeling.[1], [2], [3], [4]
Aandachtspunt voor de DASA blijft het verhogen van de vullingsgraden van de NIHSS (maat voor de ernst van beroerte) en de modified Rankin Scale (mRS) score na drie maanden (functionele uitkomstmaat). Dit zodat de DASA op termijn valide uitkomsten en eerlijke vergelijken tussen ziekenhuizen op deze uitkomsten kan gaan tonen.
[1] Nogueira RG, Jadhav AP, Haussen DC, Bonafe A, Budzik RF, Bhuva P, Yavagal DR, Ribo M, Cognard C, Hanel RA, et al. Thrombectomy 6 to 24 hours after stroke with a mismatch between deficit and infarct. N. Engl. J. Med. 2018;378:11–21
[2] Albers GW, Marks MP, Kemp S, Christensen S, Tsai JP, Ortega-Gutierrez S, McTaggart RA, Torbey MT, Kim-Tenser M, Leslie-Mazwi T, et al. Thrombectomy for Stroke at 6 to 16 Hours with Selection by Perfusion Imaging. N. Engl. J. Med. [Internet]. 2018;378:708–718. Available from: https://doi.org/10.1056/NEJMoa1713973
[3] Thomalla G, Boutitie F, Ma H, Koga M, Ringleb P, Schwamm LH, Wu O, Bendszus M, Bladin CF, Campbell BCV, et al. Intravenous alteplase for stroke with unknown time of onset guided by advanced imaging: systematic review and meta-analysis of individual patient data. Lancet. 2020;396:1574–1584.
[4] Campbell BCV, Ma H, Ringleb PA, Parsons MW, Churilov L, Bendszus M, Levi CR, Hsu C, Kleinig TJ, Fatar M, et al. Extending thrombolysis to 4·5–9 h and wake-up stroke using perfusion imaging: a systematic review and meta-analysis of individual patient data. Lancet. 2019;394:139–147.
