Basiscijfers beroerte 2024
In dit hoofdstuk worden de jaarcijfers met betrekking tot sterfte en ziekenhuisopnamen bij beroerte voor het jaar 2023 gepresenteerd. Uitsplitsing vindt plaats naar leeftijd en geslacht. Daarnaast worden trends in de periode 1980-2024 en prognosecijfers voor beroerte na eerste ziekenhuisopnamen beschreven.
L.M. Steendam1,2 , R.H. Wimmers1, Y. Koop1,2, I. Vaartjes2
1 Hartstichting, Den Haag
2 Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht
Methode
Sterftecijfers zijn afkomstig uit de doodsoorzaken statistieken van het CBS. Ziekenhuisopnamen zijn op basis van gegevens van Dutch Hospital Data. De gebruikte ICD-10 codes voor hart- en vaatziekten zijn: ICD-10 codes I60-69, ICD-9 codes 430-438.
Resultaten
| Absolute aantallen |
Gem. lft | 0-29 | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | 70-79 | 80-89 | ≥90 | ||
| Sterfte† | Mannen | 4018 | 80 | 10 | 15 | 32 | 146 | 381 | 1128 | 1682 | 624 |
| Vrouwen | 5369 | 84 | ----14a---- | 35 | 114 | 285 | 1052 | 2259 | 1610 | ||
| Totaal | 9387 | 82 | ----39a---- | 67 | 260 | 666 | 2180 | 3941 | 2234 | ||
| Ziekenhuisopnamen± | Mannen | 23790 | 71 | 210 | 330 | 805 | 2937 | 5209 | 7981 | 5577 | 741 |
| Vrouwen | 19764 | 74 | 206 | 257 | 748 | 1703 | 3260 | 6240 | 5956 | 1394 | |
| Totaal | 43554 | 72,5 | 416 | 587 | 1553 | 4640 | 8469 | 14221 | 11533 | 2135 | |
| Dagopnamen± | Mannen | 570 | 59 | 60 | 48 | 51 | 68 | 124 | 144 | ---75a--- | |
| Vrouwen | 605 | 58 | 71 | 78 | 40 | 65 | 125 | 127 | 87 | 12 | |
| Totaal | 1175 | 59 | 131 | 126 | 91 | 133 | 249 | 271 | 157 | 17 | |
| Gemiddeld aantal dagen | 0-29 | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | 70-79 | 80-89 | ≥90 | |||
| Gemiddeld aantal ligdagen in het ziekenhuis± |
Mannen | 6 | 8 | 7 | 8 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | |
| Vrouwen | 6 | 7 | 9 | 7 | 7 | 6 | 6 | 6 | 7 | ||
| Totaal | 6 | 7 | 8 | 8 | 7 | 6 | 6 | 6 | 6 | ||
| Prognose na eerste ziekenhuisopname†/± |
Percentage | 0-44 | 45-54 | 55-64 | 65-74 | 75-84 | 85-94 | ≥95 | |||
| 30-dagen sterfte | Mannen | 10,2 | 4,8 | 4,7 | 5,7 | 7,7 | 13,6 | 22,2 | 34,9 | ||
| Vrouwen | 13,4 | 4,7 | 6,0 | 7,5 | 8,8 | 13,6 | 24,1 | 40,0 | |||
| Totaal | 11,7 | 4,8 | 5,3 | 6,4 | 8,2 | 13,3 | 23,4 | 38,9 | |||
| 1-jaar sterfte | Mannen | 18,1 | 6,5 | 7,2 | 9,3 | 13,9 | 23,5 | 40,9 | 57,9 | ||
| Vrouwen | 22,3 | 6,2 | 8,3 | 11,5 | 14,6 | 23,5 | 40,8 | 61,8 | |||
| Totaal | 20,1 | 6,4 | 7,7 | 10,2 | 14,1 | 23,7 | 40,8 | 60,9 | |||
| 5-jaar sterfte | Mannen | 36,3 | 8,2 | 12,1 | 17,8 | 29,4 | 47,7 | 79,0 | 94,1 | ||
| Vrouwen | 41,1 | 7,7 | 11,1 | 18,2 | 27,5 | 47,7 | 75,9 | 94,1 | |||
| Totaal | 38,6 | 7,9 | 11,6 | 18,0 | 28,6 | 49,7 | 77,0 | 94,1 | |||
† Op basis van gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek: ICD-10 codes I60-69, ICD-9 codes 430-438
± Op basis van gegevens van Dutch Hospital Data: ICD-10 codes I60-69, ICD-9 430-438. Let op, deze cijfers gaan over het aantal opnames, niet het aantal individuele patiënten
a Vanwege privacy redenen zijn de leeftijdcategorieën 0-29 / 30-39 en 80-89 / ≥90samengevoegd
Sterfte
Er zijn in 2024 4.018 mannen overleden aan een beroerte en 5.369 vrouwen. In 2024 was het aandeel van beroertes aan de totale hart- en vaatziekten sterfte 25%, voor mannen was dit aandeel 21% en voor vrouwen 28%. Tot de leeftijd van 80 jaar overlijden er meer mannen dan vrouwen aan beroertes, vanaf 80 jaar overlijden er meer vrouwen. Het sterftecijfers per 100.000 is hoger voor vrouwen, namelijk 59 versus 45 voor mannen. De gemiddelde leeftijd van overlijden aan een beroerte is 80 jaar bij mannen en 84 jaar bij vrouwen.
| Beroerte | ||
|---|---|---|
| n (per 100.000) | ||
| Jaartal | Mannen | Vrouwen |
| 1980 | 5.303 (76) | 6.737 (95) |
| 1985 | 4.893 (68) | 6.866 (94) |
| 1990 | 4.931 (67) | 7.461 (99) |
| 1995 | 4.781 (63) | 7.628 (98) |
| 2000 | 4.702 (60) | 7.482 (93) |
| 2005 | 4.032 (50) | 6.294 (76) |
| 2010 | 3.462 (42) | 5.377 (64) |
| 2015 | 3.974 (47) | 5.661 (66) |
| 2020 | 3.819 (44) | 5.021 (57) |
| 2021 | 3.826 (44) | 5.128 (58) |
| 2022 | 3.943 (45) | 5.257 (59) |
| 2023 | 4.049 (46) | 5.206 (58) |
| 2024 | 4.018 (45) | 5.369 (59) |
Absolute sterfte aan beroertes nam in de periode 1980-2024 licht af. Voor vrouwen is de sterfte aan beroertes gestegen in de leeftijdsgroep vanaf 90 jaar tussen 1980-2024, voor de leeftijdsgroepen tussen de 70 en 89 jaar is een daling zichtbaar. Bij mannen is de sterfte tussen 1980 en 2012 in de leeftijdsgroep vanaf 90 jaar vrijwel gelijk gebleven, vanaf 2012 is de sterfte gestegen. In de leeftijdsgroepen tussen de 70 en 79 jaar is een daling zichtbaar in sterfte aan beroertes. Dit is terug te zien in de figuren.
Prognose
In de periode van 2010 tot 2019 is de prognose berekend na een eerste ziekenhuisopname voor beroertes. De 30 dagen, 1 jaar en 5 jaar sterfte zijn voor mannen respectievelijk 10.2%, 18.1% en 36.3% en voor vrouwen 13.4%, 22.3% en 41.1%. In de prognosecijfers figuren en de kerncijfers tabel, zijn de sterftecijfers na de eerste ziekenhuisopname per leeftijdsgroep voor mannen en vrouwen weergegeven.
Ziekenhuisopnamen
In 2024 vonden er 43.554 ziekenhuisopnamen wegens beroerte plaats, waarvan 23.790 opnamen van mannen en 19.764 van vrouwen. Dit zijn 65 opnamen per dag voor mannen en 54 opnamen per dag voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een ziekenhuisopname vanwege beroertes was 71 jaar bij mannen en 74 jaar bij vrouwen. Van alle observaties in 2024 is 2% van de observaties voor beroertes, voor zowel mannen en vrouwen (235 voor mannen en 178 voor vrouwen). Het gemiddelde aantal ligdagen voor beroertes is voor zowel mannen en vrouwen gelijk, namelijk 6 dagen.
In de periode 1980 tot 2024 is er een verschil zichtbaar in het totale aantal ziekenhuisopnamen voor een beroerte, een stijging in absolute aantallen opnamen van 100% voor mannen en 83% voor vrouwen. Zodra het aantal ziekenhuisopnamen wordt gecorrigeerd voor de bevolkingsopbouw en wordt weergegeven per 100.000 dan is de daling zichtbaar van 14% bij mannen en 8% bij vrouwen.
* Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers na 2012 en van 2019 minder goed vergelijkbaar met de cijfers van de jaren ervoor. Om deze reden worden deze cijfers gestippeld weergegeven. (Zie Hart- en vaatziekten in Nederland 2020, p36)
Dagopnamen
In 2024 vonden er 1.175 dagopnamen plaats vanwege beroertes, waarvan 570 van mannen en 605 van vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een dagopname vanwege beroerte was in 2024 59 jaar voor mannen en 58 jaar voor vrouwen, dit is lager dan de gemiddelde leeftijd voor alle ziekenhuisopnamen (71 jaar voor mannen en 74 jaar voor vrouwen). De meeste dagopnamen vinden plaats in de leeftijdsgroepen 60-79 jaar.
Sinds 1992 is er een gestage toename bij zowel mannen als vrouwen, van 166 en 125 dagopnamen van mannen respectievelijk vrouwen in 1992 naar 570 en 605 dagopnamen in 2024.
