index icon
Index

Jaarcijfers Hart- en Vaatziekten 2021

Sterfte door hart- en vaatziekten

Y. Koop1,2, R.H. Wimmers1, M.L. Bots2, I. Vaartjes2

1 Hartstichting, Den Haag
2 Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht

In 2021 was het aandeel van hart- en vaatziekten aan de totale sterfte 22% voor zowel mannen en voor vrouwen. Er zijn in 2021 iets meer vrouwen dan mannen aan hart- en vaatziekten overleden, namelijk 18.527 mannen en 18.848 vrouwen. Tot de leeftijd van 85 jaar is kanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden. Vanaf 85 jaar vormen hart- en vaatziekten de belangrijkste oorzaak van overlijden. Naast hart- en vaatziekten en kanker vormen ziekten van de ademhalingsorganen, psychische en gedragsstoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen belangrijke oorzaken van overlijden.

Tabel 1 Doodsoorzaken in Nederland in 2021. Absolute aantallen, percentages en gemiddelde leeftijd van overlijden 
Bron CBS
      Mannen       Vrouwen       Totaal
Doodsoorzaak N % Gem. Lft.   N % Gem. Lft.   N % Gem. Lft.
Hart- en vaatziekten1 18.527 22 78   18.848 22 84   37.375 22 81
Kwaadaardige nieuwvormingen 24.266 28 74   20.730 24 73   44.996 26 74
Ziekten van de ademhalingsorganen 5.221 6 79   4.879 6 80   10.100 6 80
Psychische en gedragsstoornissen 4.287 5 81   7.466 9 87   11.753 7 85
Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen 3.806 4 77   4.463 5 81   8.269 5 79
Uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging 4.489 5 67   4.774 6 80   9.263 5 74
COVID2 10.764 13 79   8.798 10 83   19.562 11 81
Overige doodsoorzaken 14.415 17 74   15.251 18 80   29.666 17 77
                       
Alle doodsoorzaken3 85.775 100 76   85.209 100 80   170.984 100 78
 

1 Op basis van ICD-10 codes I00 t/m I99. Voor de precieze omschrijving van deze codes wordt verwezen naar bijlage A in het boek Hart- en vaatziekten in Nederland 2020
2 COVID cijfers zijn gebaseerd op de ICD-10 codes U07.1 en U07.2
3 Als gevolg van afronding tellen de percentages niet altijd op tot 100

 

Tabel 2 Doodsoorzaken in Nederland in 2021. Absolute aantallen naar leeftijd en geslacht
Bron CBS
                  Mannen
Doodsoorzaak 0 - 34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85-94 95+ Totaal
Hart- en vaatziekten1 44 157 580 1.529 3.593 6.177 5.743 704 18.527
Kwaadaardige nieuwvormingen 132 216 961 3.148 7.180 8.379 4.028 222 24.266
Ziekten van de ademhalingsorganen 21 63 364 1.091 1.925 1.570 187 5.221
Psychische en gedragsstoornissen 25 54 125 220 400 1.400 1.837 226 4.287
Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen 90 44 91 269 712 1.396 1.103 101 3.806
Uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging 571 276 405 524 507 952 1.099 155 4.489
COVID2 22 31 202 645 2.102 4.098 3.306 358 10.764
Overige doodsoorzaken 499 202 679 1.539 2.994 4.138 3.770 594 14.415
Alle doodsoorzaken 1.396 988 3.106 8.238 18.579 28.465 22.456 2.547 85.775
                   
                  Vrouwen
Doodsoorzaak 0 - 34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85-94 95+ Totaal
Hart- en vaatziekten1 37 66 245 725 2.007 4.964 8.736 2.068 18.848
Kwaadaardige nieuwvormingen 113 293 1.171 3.105 5.591 6.271 3.792 394 20.730
Ziekten van de ademhalingsorganen 10 11 67 351 1.044 1.466 1.525 405 4.879
Psychische en gedragsstoornissen 35 24 44 114 341 1.702 4.061 1.145 7.466
Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen 50 27 74 233 585 1.320 1.816 358 4.463
Uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging 224 103 157 220 353 1.014 2.090 613 4.774
COVID2 16 31 86 403 1.184 2.608 3.655 815 8.798
Overige doodsoorzaken 406 152 368 956 1.994 3.595 5.962 1.818 15.251
Alle doodsoorzaken 891 707 2.212 6.107 13.099 22.940 31.637 7.616 85.209

1 Op basis van ICD-10 codes I00 t/m I99.
2 COVID cijfers zijn gebaseerd op de ICD-10 codes U07.1 en U07.2

 

De gemiddelde leeftijd van overlijden aan hart- en vaatziekten is 78 jaar bij mannen en 84 jaar bij vrouwen. De sterfte aan hart- en vaatziekten is voor vrouwen hoger in de leeftijdsgroepen vanaf 85 jaar in vergelijking met mannen, in deze groepen is het absolute aantal vrouwen ook hoger dan het aantal mannen. De gemiddelde leeftijd bij overlijden ten gevolge van hart- en vaatziekten is toegenomen over de tijd voor zowel mannen als vrouwen: in 1980 was de gemiddelde leeftijd voor mannen 73 jaar en voor vrouwen 79 jaar. Absolute sterfte aan hart- en vaatziekten nam in de periode 1980-2021 af, deze daling is het sterkst tot 2010 daarna stagneert de sterfte aan hart en vaatziekten bij mannen. Bij vrouwen is dezelfde stagnatie zichtbaar, maar de sterfte aan hart en vaatziekten daalt weer sinds 2016. In 2021 is er wel lichte toename in de absolute sterfte bij zowel mannen als vrouwen.

 

Tabel 3 Sterfte aan hart- en vaatziekten in Nederland in 2021. Absolute aantallen en per 100.000 personen naar leeftijd en geslacht
Bron CBS
    Mannen     Vrouwen  
Doodsoorzaak1 Leeftijd (jaren) Aantal overledenen Sterfte per 100.000   Aantal overledenen Sterfte per 100.000
Hart- en vaatziekten 0-34 44 1   37 1
  35-44 157 15   66 6
  45-54 580 49   245 20
  55-64 1.529 127   725 60
  65-74 3.593 372   2.007 201
  75-84 6.177 1.189   4.964 810
  85-94 5.743 4.383   8.736 3.721
  95+ 704 11.766   2.068 9.961
  Totaal 18.527 213   18.848 214

1 Op basis van ICD-10 codes I00 t/m I99.

 

 

 

 

Prognose na eerste ziekenhuisopname

In de periode van 2010 tot 2019 is de prognose berekend na een eerste ziekenhuisopname voor hart- en vaatziekten. Na 30 dagen is 5% van de mannen en 6% van de vrouwen overleden, na 1 jaar 11% van de mannen en 13% van de vrouwen en na 5 jaar 24% van de mannen en 27% van de vrouwen. In figuur 1 staan de sterftecijfers na de eerste ziekenhuisopname per leeftijdsgroep voor mannen en vrouwen. 

 

 

Ziekenhuisopnamen voor hart- en vaatziekten

In 2021 vonden er 235.248 ziekenhuisopnamen wegens hart- en vaatziekten plaats, waarvan 140.281  (60%) opnamen van mannen en 94.967 (40%) van vrouwen. Dit zijn 384 opnamen vanwege hart- en vaatziekten per dag voor mannen en 260 opnamen per dag voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een ziekenhuisopname vanwege hart- en vaatziekten was 69 jaar bij mannen en 72 jaar bij vrouwen.

In 2021 bestaat 17% van de klinische ziekenhuisopnamen uit observaties, oftewel 40.653 observaties (22.331 voor mannen en 18.322 voor vrouwen).

 

Tabel 4 Ziekenhuisopnamen voor hart- en vaatziekten in Nederland in 2022. Absolute aantallen en per 100.000 personen naar leeftijd en geslacht
Bron DHD
      Mannen     Vrouwen  
  Leeftijd (jaren)   Aantal opnamen Opnamen per 100.000   Aantal opnamen Opnamen per 100.000
Hart- en vaatziekten 0-44   6.162 131   4.208 93
  45-54   13.240 1.107   6.398 533
  55-64   28.240 2.341   12.920 1.071
  65-74   42.637 4.414   24.592 2.457
  75-84   37.689 7.256   30.162 4.922
  85-94   11.883 9.068   15.695 6.685
  95+   430 7.186   992 4.778
  Totaal   140.281 1.609   94.967 1.077

 

 

 

De gemiddelde leeftijd waarop iemand in het ziekenhuis wordt opgenomen vanwege een hart- en vaatziekte is in de periode van 1980-2021 gestegen voor zowel mannen als vrouwen (voor mannen van gemiddeld 61 jaar naar 69 jaar en voor vrouwen van gemiddeld 64 jaar naar 72 jaar).

Tussen 1980 en 2021 is het gemiddeld aantal dagen dat patiënten worden opgenomen vanwege hart- en vaatziekten afgenomen. Voor hart- en vaatziekten is de gemiddelde ligduur voor mannen afgenomen van 16 naar 5 dagen (69% daling) en voor vrouwen van 20 naar 5 dagen (75% daling).

In de periode 1980 tot 2021 is het gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer voor hart- en vaatziekten bij mannen met 26% gedaald en bij vrouwen met 19% gedaald. In de periode 1980-2019 was dit nog respectievelijk 17% en 9% voor mannen en vrouwen. Deze sterke daling in 2020 en 2021 is mogelijk gerelateerd aan 1) de verminderde zorgcapaciteit door de COVID-19 gerelateerde ziekenhuisopnamen, 2) angst voor besmettingsgevaar in het ziekenhuis en 3) concurrerende ziekenhuisopname en sterfte door COVID.

 

Tabel 5 Ziekenhuisopnamen hart- en vaatziekten in Nederland. Absolute aantallen en per 100.000 personen naar leeftijd en geslacht. Periode 1980-20211
Bron DHD

    Totaal hart- en vaatziekten
  Mannen
Aantal
(per 100.000)
Vrouwen
Aantal
(per 100.000)
1980 95.670 (1.363) 66.151 (928)
1985 116.946 (1.632) 79.102 (1.080)
1990 125.123 (1.693) 87.135 (1.152)
1995 143.351 (1.875) 102.225 (1.308)
2000 131.578 (1.670) 92.757 (1.153)
2005 149.198 (1.848) 105.957 (1.285)
2010 170.192 (2.070) 121.263 (1.445)
2015 158.836 (1.892) 110.700 (1.296)
2016 160.274 (1.898) 111.960 (1.304)
2017 157.577 (1.854) 108.356 (1.256)
2018 151.765 (1.774) 103.286 (1.190)
2019 152.117 (1.766) 102.974 (1.179)
2020 139.501 (1.609) 94.307 (1.075)
2021 140.281 (1.609) 94.967 (1.077)

1 Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers van 2012-2014 en 2019 minder goed vergelijkbaar met de cijfers van de jaren ervoor.

*Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers van 2012-2014 en 2019 minder goed vergelijkbaar met de cijfers van de Jaren ervoor.

*Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers van 2012-2014 en 2019 minder goed vergelijkbaar met de cijfers van de Jaren ervoor. 

 

Dagopnamen voor hart- en vaatziekten

In 2021 vonden er 96.025 dagopnamen plaats vanwege hart- en vaatziekten, waarvan 61.603 (64%) van mannen en 34.422 (36%) van vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een dagopname vanwege hart- en vaatziekten was in 2021 67 jaar voor mannen en 68 jaar voor vrouwen.

Sinds 1992 is er een gestage toename bij zowel mannen als vrouwen, van 6.437 en 7.340 dagopnamen van mannen respectievelijk vrouwen in 1992 naar 73.508 en 56.536 dagopnamen in 2013. Mede door administratieve en financiële veranderingen daalde het dagopnamecijfer na 2013 tot 52.049 dagopnamen van mannen en 32.578 dagopnamen van vrouwen in 2015. Sindsdien zijn het aantal dagopnamen weer gestegen tot 63.932 voor mannen en 36.105 voor vrouwen in 2019. Mogelijk als gevolg van de coronapandemie zijn de dagopnamen in 2020 gedaald naar 59.742 voor mannen en 32.336 voor vrouwen. In 2021 is er weer een lichte stijging te zien t.o.v. 2020 naar 61.603 dagopnamen voor mannen en 34.422 voor vrouwen.